Czyszczenie gruczołów okołoodbytowych u psa – zabieg ważny dla zdrowia
Zdrowy pies znakuje terytorium charakterystycznym dla siebie zapachem, pochodzącym z gruczołów okołoodbytowych. Jednak zdarza się, że fizjologiczny proces opróżniania gruczołów jest zaburzony, a gruczoły okołoodbytowe przepełniają się. Sprawdź na blogu, jak zapobiegać problemom z gruczołami u psa.
O tym, że każdy pies jest wyjątkowy nie trzeba nikogo zapewniać. Każdy czworonóg, oprócz charakteru i jedynej w swoim rodzaju psiej osobowości posiada kilka namacalnych cech, które odróżniają go całkowicie od innych przedstawicieli gatunku. Pierwszą jest trufla. Nie chodzi oczywiście o najdroższy gatunek grzyba na świecie, który wprawia w zachwyt kulinarnych smakoszy, ale o niepowtarzalny psi nos. Powierzchnia psiej trufli pokryta jest siecią zmarszczek i bruzd, które podobnie, jak w przypadku ludzkich linii papilarnych, decydują o wyjątkowych charakterze nosa. Drugą z cech jest zapach wydzieliny z gruczołów okołoodbytowych. Choć dla wielu z nas zapach wspomnianej wydzieliny jest czymś szczególnie dotkliwym, dla psów to niepowtarzalny znak rozpoznawczy.
Gruczoły okołoodbytowe u psa – co to takiego?
Nie są widoczne gołym okiem, ponieważ fizjologicznie znajdują się po skórą czworonoga, ulokowane niepozornie pomiędzy mięśniami. Jednak ich zapach, wydzielający się podczas defekacji, a konkretniej w wyniku nacisku wydalanego kału oraz w odpowiedzi na silny skurcz mięśni odbytu, zapada w pamięć.
Gruczoły okołoodbytowe to szczególna struktura, którą posiadają tylko niektóre ssaki – wśród nich znajduje się nie tylko pies i kot, ale również skunks, którego odstraszający odór powstaje właśnie w zatokach okołoodbytowych. Psia wydzielina, wodnista, oleista lub pastowata, brązowa, zielona lub żółtawa w zależności od cech osobniczych czworonoga ma nieporównywalnie słabszą woń, jednak wciąż dotkliwą i trudną do wytrzymania dla opiekuna.
„Tu byłem ja” – wyjątkowa rola gruczołów okołoodbytowych u psa
Zapach wydzieliny gruczołów okołoodbytowych psa to jednak niezwykle ważna, indywidualna cecha fizjologiczna każdego czworonoga. Pies wykorzystuje go do komunikowania się z innymi przedstawicielami gatunku oraz do oznaczania terytorium. Obwąchiwanie okolic odbytu na powitanie to tak naprawdę czytanie informacji zapachowych, pochodzących właśnie z zatok okołoodbytowych, niewielkich struktur ułożonych po obu stronach odbytu czworonoga.
Zdarza się, że zdrowe gruczoły okołoodbytowe zaczynają się przepełniać i wymagają mechanicznego oczyszczania. Co ciekawe, u jednego psa toaleta gruczołów będzie konieczna raz na kilka tygodni, u innego raz na kilka miesięcy, a u jeszcze innego wcale. Przyczyna nie jest do końca jasna, jednak z pewnością tendencja do przepełniających się gruczołów jest cechą uwarunkowaną osobniczo, a więc nie sposób przewidzieć, biorąc pod opiekę szczeniaka, jak będzie akurat w jego przypadku. Odpowiedzialna opieka nad psem wymaga więc uważnej obserwacji jego zachowań i regularnych kontroli weterynaryjnych, najlepiej podczas każdej wizyty w przychodni.
Czyszczenie gruczołów okołoodbytowych u psa – objawy przepełnienia
Do najbardziej charakterystycznych objawów przepełnienia gruczołów okołoodbytowych u psa zalicza się:
- wylizywanie bliskiej okolicy odbytu,
- wygryzanie nasady ogona oraz saneczkowanie, czyli charakterystyczne jeżdżenie odbytem po podłożu,
- problem z oddawaniem kału,
- boleść podczas wydalania, a nawet poruszania się,
- widoczna osowiałość, apatia,
- charakterystyczny szczególnie u łakomczuchów wyraźny brak apetytu.
Od przepełnienia gruczołów okołoodbytowych, wymagających czyszczenia mechanicznego, do poważnych stanów zapalnych i chorób droga nie jest jednak daleka. W szczególności u przedstawicieli wybranych ras psów, do których zaliczyć można większość psów małych ras oraz labradory. Co więcej, problemom z prawidłowym funkcjonowaniem gruczołów okołoodbytowych u psa sprzyja nadwaga, alergie pokarmowe, problem niedoczynności tarczycy czy niedobór włókna pokarmowego w diecie pupila.
Przepełnienie gruczołów u psa wiąże się z wyraźnie odczuwalnym dyskomfortem, z czasem może ono doprowadzić do rozwoju niebezpiecznego stanu zapalnego, ropnia a nawet powstania przetoki. U większości psów objawy przepełnienia gruczołów okołoodbytowych są łatwe do dostrzeżenia i sklasyfikowania, jednak są i takie przypadki, gdy czworonóg w żaden sposób nie sygnalizuje istnienia problemu. Wówczas samodzielne czyszczenie gruczołów okołoodbytowych może okazać się nieskuteczne, a sama reakcja zbyt późna, a problem poważnie zaawansowany i wymagający interwencji medycznej.
Zapalenie gruczołów okołoodbytowych – jak rozpoznać problem
Jeżeli nasz pies nie pozwala na dotyk w okolicach ogona i odbytu, zachowuje się nerwowo i apatycznie zarazem, zauważamy charakterystyczne wygryzienie sierści, a skóra w tym miejscu jest wyraźnie opuchnięta i zaczerwieniona można podejrzewać, że niezdiagnozowane wcześniej przepełnienie gruczołów przeszło u niego w stan zapalny, wymagający jak najszybszej interwencji, chociażby farmakologicznej. Jeśli na co preferujemy samodzielne oczyszczanie gruczołów okołoodbytowych u psa, a nagle proces ten wydaje się utrudniony lub niemalże niemożliwy, a w opróżnionej wydzielinie dostrzegamy krew – również powinniśmy zgłosić się z psem na konsultację weterynaryjną. Im szybciej zareagujemy właściwe, tym lepiej i bezpieczniej dla naszego pupila.
Ważne, by nie robić nic na siłę i nie podejmować się samodzielnego wyciskania gruczołów okołoodbytowych u psa, jeśli nigdy wcześniej tego nie robiliśmy i jeśli dotąd żaden specjalista nie udzielił nam instrukcji. Chęć niesienia ukochanemu zwierzęciu pomocy może w ten sposób doprowadzić do znacznie poważniejszych i bardziej przewlekłych problemów zdrowotnych, których leczenie może kosztować nas sporo czasu a naszego psa więcej niepotrzebnego bólu.
Jak czyścić gruczoły okołoodbytowe u psa bezpiecznie?
Istnieją dwie metody oczyszczania gruczołów u psa – zewnętrzna i wewnętrzna. Obie, prawidłowo wykorzystane, przynoszą oczekiwany efekt, jednak jeśli czyszczenia ich podejmuje się opiekun, znacznie lepiej sprawdzi się bardziej neutralna forma zewnętrzna. Podczas tego mini-zabiegu należy odpowiednio przygotować psa oraz przestrzeń wokoło, wykorzystując w tym celu specjalne podkłady i maty higieniczne dla psa, a sam zabieg czyszczenia przeprowadzić pewnie, ale łagodnie, by nie przysporzyć zwierzęciu bólu. Stres, zaskoczenie nagłym, specyficznym dotykiem i nieoczekiwany ból z nim związany mogą sprawić, że pies zareaguje na próbę oczyszczenia gruczołów agresywnie lub ucieknie w popłochu.
Podczas wyciskania wydzieliny należy dobrze wyczuć gruczoł, prawidłowo go uchwycić, jednocześnie unosząc psu ogon oraz przygotować wcześniej ręcznik papierowy lub matę higieniczną. Dobrze również mieć pod ręką neutralny dla psa środek do dezynfekcji. Regularność zabiegu i jego umiejętne przeprowadzenie do podstawa, ponieważ zapobiega to przepełnieniu gruczołów okołoodbytowych. Im mniej wydzieliny do wyciśnięcia, tym mniej bolesny jest sam zabieg dla naszego czworonoga. Jak widać, wiele przemawia za tym, by higieny gruczołów okołoodbytowych pilnować i dopisać ją do listy obowiązkowych zadań higieniczno-pielęgnacyjnych, w opiece nad ukochanym pupilem.